انواع نقشه فرش دستباف کدامند؟

نقشه فرش، نقشی حیاتی در خلق یک فرش دستباف نفیس ایفا می‌کند. به عبارتی، نقشه فرش برنامه‌ای دقیق و مدون است که بافنده با دنبال کردن آن، طرح و نقش فرش را به واقعیت تبدیل می‌کند. نقشه فرش، طرح و نقش فرش را بر روی کاغذ شطرنجی به تصویر می‌کشد. بافنده با رج به رج دنبال کردن خانه‌های نقشه و گره زدن خامه بر روی چله، فرش را با ظرافت تمام می‌بافد. انواع نقشه فرش و تحول و شیوه ترسیم آن، مبحثی تخصصی و مفصل است که در این مجال به آن نمی‌پردازیم. برای مطالعه بیشتر، رجوع به کتاب طراحی نقشه فرش پیشنهاد می‌شود.

نقشه فرش دستباف چیست؟

نقشه فرش، طرحی از پیش تعیین شده است که به عنوان راهنمای بافنده در خلق فرش عمل می‌کند. این نقشه، شامل جزئیات دقیق طرح، اعم از رنگ، تعداد گره‌ها، نوع بافت و چیدمان نقوش، می‌شود.

نقشه های فرش دستباف

نقشه‌های فرش دستباف، نقشی اساسی در خلق این شاهکارهای هنری دارند. تنوع و ظرافت این نقشه‌ها، دنیایی شگفت‌انگیز را پیش روی ما می‌گشاید.

برای بافت فرش دستباف و پیاده سازی طرح های زیبا در فرش در مرحله اول باید آموزش قالی بافی را بگذرانید.

دسته‌بندی کلی نقشه‌های فرش

• نقشه‌های هندسی و شکسته: این نقشه‌ها از خطوط هندسی و شکسته تشکیل شده‌اند و در فرش‌های هریس به وفور یافت می‌شوند. نقشه‌های هندسی، نظم و انسجام خاصی را به فرش می‌بخشند.
• نقشه‌های متقارن: این نقشه‌ها حول یک محور عمودی یا افقی قرینه هستند و از طرح‌های لچک و ترنج در آنها استفاده می‌شود. تقارن در این نقشه‌ها، حس تعادل و آرامش را به بیننده القا می‌کند.
• نقشه‌های پراکنده: در این نقشه‌ها، طرح‌ها به طور پراکنده در سطح فرش قرار گرفته‌اند. طرح‌های افشان و شکارگاه از نمونه‌های رایج این دسته هستند. پراکندگی طرح‌ها در این نقشه‌ها، فضایی پویا و پرجنب‌وجوش ایجاد می‌کند.

نقشه‌های فرش‌های عشایری، تنوع بی‌نظیری دارند. از طرح‌های ساده و هندسی تا طرح‌های پرنقش و نگار و اسلیمی، هر نقشه، داستانی از یک منطقه و قوم را روایت می‌کند. رنگ‌های فرش‌های عشایری، برگرفته از طبیعت هستند. رنگ‌های شاد و گرم مانند قرمز، نارنجی، زرد و سبز، در کنار رنگ‌های خنثی مانند سفید و مشکی، هارمونی زیبایی را خلق می‌کنند.

معرفی چند نقشه معروف

• نقشه بختیاری: این نقشه با طرح‌های هندسی و لچک ترنج، و رنگ‌های شاد و گرم شناخته می‌شود.
• نقشه قشقایی: این نقشه با طرح‌های محراب، گل و بوته و حیوانات، و رنگ‌های تیره و خنثی معروف است.
• نقشه افشاری: این نقشه با طرح‌های هندسی و خطوط شکسته، و رنگ‌های روشن و شاد شناخته می‌شود.
• نقشه شاهسون: این نقشه با طرح‌های اسلیمی و ختایی، و رنگ‌های متنوع و شاد به چشم می‌آید.

نقشه‌های فرش تبریز

• طرح ماهی: این طرح با نام هراتی نیز شناخته می‌شود و از محبوب‌ترین طرح‌های فرش تبریز است.
• طرح شاه عباسی: این طرح با نقوش اسلیمی و ختایی و رنگ‌های شاهانه، از طرح‌های اصیل و مجلل فرش تبریز است.
• طرح لچک ترنج: این طرح با ترنج در مرکز و لچک‌ها در چهار گوشه، از طرح‌های متقارن و چشم‌نواز فرش تبریز است.
• طرح بوته: این طرح با نقوش گل و بوته و رنگ‌های شاد، از طرح‌های پرفروش فرش تبریز است.

نقشه‌های فرش بیجار

نقشه‌های فرش بیجار، تنوع چشمگیری دارند. از طرح‌های ساده و هندسی تا طرح‌های پرنقش و نگار و اسلیمی، هر نقشه، داستانی از اصالت و خلاقیت را روایت می‌کند.

طرح‌های معروف فرش بیجار

• نقشه ماهی: این نقشه با طرح‌های ترنج و ماهی در حاشیه، از معروف‌ترین نقشه‌های فرش بیجار است.
• نقشه لچک ترنج: این نقشه با طرح‌های لچک و ترنج در مرکز و حاشیه، زیبایی و ظرافت خاصی به فرش می‌بخشد.
• نقشه افشان: این نقشه با طرح‌های گل و بوته به صورت پراکنده، فضایی پرنشاط و پویا در فرش ایجاد می‌کند.
• نقشه گلفرنگ: این نقشه با طرح‌های گل‌های بزرگ و حاشیه‌های پهن، از نقشه‌های پرطرفدار فرش بیجار است.

نتیجه گیری

نقشه های فرش دستباف داراری تنوع زیادی هستند در این مقاله با تعدادی از نقشه‌های فرش دستباف از جمله نقشه‌های هندسی، نقشه‌های تصویری، نقشه‌های گل و بوته، نقشه‌های اسلیمی و ختایی، نقشه‌های شکارگاه و نقشه‌های اقتباسی آشنا شدیم. هر کدام از این نقشه‌ها، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. انتخاب نقشه مناسب، به عوامل مختلفی مانند سلیقه شخصی، نوع دکوراسیون، ابعاد فرش و کاربرد آن بستگی دارد. با شناخت و درک ویژگی‌های هر نقشه، می‌توانید انتخابی ایده‌آل داشته باشید.